CECHY MAKROSKOPOWE
|
Owocniki przeważnie regularnie kuliste lub owalne. Wielkość owocników 2-4 cm. Powierzchnia owocnika za młodu biało-kremowa, z wiekiem żółta, do żółto-ochrowej. W okolicach podstawy owocnika zawsze obecne tony czerwone. Uszkodzone lub uciśnięte miejsca szybko zabarwiają się na kolor czerowny do czerwono-brązowego. Powierzchnia pokryta w różnym stopniu mocno sprasowanymi, czerono-ochrowymi, lub czerwono-brązowymi ryzomorfami. Ryzomorfy najczęściej gęsto oplatają cały owocnik, rzadziej koncentrują się tylko w okolicach podstawy owocnika. Gleba młodych owocników biała, potem brudnoszara, w stadium pełnej dojrzałości szaro-oliwkowa do oliwkowo-czarnej. Owocnik na przekroju labiryntowaty, komory hymenialne nieregularne, owalne, duże lub średniej wielkości – w owocnikach nie w pełni dojrzałych często pełne. Konsystencja owocników zwarta sprężysta. Zapach łagodny, delikatnie owocowy. Smak przyjemny, kwaskowaty. Powierzchnia owocnika zabarwia się pod wpływem KOH 30% na intensywny czerwony kolor.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki R.occidentalis
|
Perydium jednorodne, plektenchymatyczne 150-250 μm zbudowane z charakterystycznych wiązek gęsto splecionych strzępek o chaotycznym w stosunku do powierzchni owocnika przebiegu (typ perydium: Luteolus). Strzępki grubościenne, delikatnie inkrustowane, o średnicy 4-6 μm, zabarwione na żółto-brązowo. Podstawki bezbarwne, cienkościenne, maczugowate lub cylindryczne, o średniej wielkości 12-22 x 4-7 μm. Najczęściej 4-8 zarodnikowe ale czasem z większą liczbą zarodników. Brachybasydiole maczugowate, grubościenne, 10-15 x 5-8 μm. Subhymenium nieodróżnialne od tramy hymenialnej, silnie rozgałęzione, zbudowane z septowanych strzępek 1-3 μm. Zarodniki za młodu hialinowe, potem jasnoseledynowe w owocnikach dojrzałych. Zarodniki elipsoidalne, obustronnie obłe - bez obciętej podstawy, o średniej wielkości 5,1-9,2 x 2,0-4,1 µm, Q= 2,2-2,9, Qm=2,6, gładkie, wypełnione 1-3 kroplami. Zarodniki zdecydowanie homogeniczne - brak zarodników anormatywnych.
 |
 |
 |
Strzępki perydium |
Fragment hymenium |
Brachybasydiole i bazydia |
|
SIEDLISKO
|
Rhizopogon occidentalis rośnie wyłącznie w borach iglastych. Mikoryzuje niemal wyłącznie z różnymi gatunkami Pinus. Podawane w literaturze stanowiska pod Quercus są mało prawdopodobne. Jest gatunkiem psammofilnym ale bywa też znajdowany w glebach gliniastych. Owocniki wyrastają niezbyt głęboko pod powierzchnią gleby. Często pod płatami mchu lub w iglastej ściółce, semihypogeicznie. Rzadko w licznych grupach, często zaś można trafić na pojedyncze, duże owocniki. Preferuje obszary nizinne i wyżynne – znaleziska na przedgórzu i w górach są bardzo rzadkie. Dojrzałe okazy można zbierać od maja do późnej jesieni. Na tych samych siedliskach bardzo często wyrastają inne gatunki: R. verii, R. vulgaris oraz R. luteolus. |
WYSTĘPOWANIE
|
Rhizopogon occidentalis jest gatunkiem niezbyt częstym choć znanym z pojedynczych stanowisk niemal ze wszystkich krajów Europy. Częstszy jedynie w Skandynawii i Stanach Zjednoczonych. W Polsce odkrytu w 2010 roku, zlokalizowany na pięciu stanowiskach, gdzie tworzy powtarzalne, choć niezbyt bogate populacje. Wydaje się być w warunkach polskich rzadkim przedstawicielem rodzaju.
Wyżyna Przedborska - DE59, Dobromierz k. Przedborza, Sierpień 2010
Wyżyna Śląska – DF02, Psary k. Tarnowskich Gór, Październik 2011
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DE 96, Ludwinów k. Złotego Potoku, Czerwiec 2016
Wyżyna Śląska – DF33, Grodziec k. Będzina, Sierpień 2018
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF27, Złożeniec k. Smolenia, Listopad 2021
|
UWAGI
 Grupa owocników
|
Rhizopogon occidentalis jest bardzo podobna do R. luteolus i R. verii. Te trzy taksony w największym stopniu, makroskopowo różnicuje rekacja powierzchni owocnika z KOH 30%. W trakcie badań mikromorfologicznych należy zwrócić uwagę na obustronnie obłe zarodniki R. occidentalis, pozbawione obciętej podstawy.
|
